Góc Nhìn về chuyện: “mắc dịch lòng người”

Chúng ta đang sống trong thời đại nền văn minh công nghệ phát triển nhanh chóng vượt bậc, các thành tựu mang lại làm cho đời sống người dân ngày càng cải thiện, nâng cao về dân trí, nhận thức và quan trọng là bắt nhịp với tốc độ phát triển “chóng ngợp” của toàn cầu.

Công nghệ giúp mỗi người nối kết được gần nhau hơn qua một thế giới ảo, không bị giới hạn về mặt không gian và thời gian. Điều này làm cho đời sống con người thêm phong phú khi giao thoa với các nền văn hóa khác nhau, quen biết và giao lưu với bạn bè năm châu. Nó như một sợi dây làm cho các mối tương quan trở nên hòa đồng và tốt đẹp, không phân biệt màu da, sắc tộc hay tôn giáo.

Tuy nhiên, giống như đồng tiền luôn có mặt trước và mặt sau. Trong cuộc sống mọi vật đều có tính hai mặt của nó. Công nghệ cũng không phải là ngoại lệ nếu chúng ta quá lạm dụng và sử dụng thái quá mang tính trục lợi trên nhân phẩm, danh dự, thậm chí trên mạng sống của người khác.

Nhìn vào thực trạng xã hội bây giờ, thời mà công nghệ số lên ngôi thì mọi tin tức từ đầu làng cuối xóm, từ nông thôn đến thành thị, đồng bằng tới thành phố đều được mô phỏng và tóm gọn lại bằng một smartphone thông minh, nhỏ gọn, tiện lợi và kết nối được với hàng triệu người trên thế giới.

Điều này như mặt hàng kinh doanh về “tinh thần” và “vật chất” cho người quay khi muốn tạo cho mình một scandal để thu hút sự quan tâm và bình phẩm của dư luận, mà chưa biết thực hư của câu chuyện.

Để rồi biết bao nhiêu câu chuyện buồn phát xuất từ những nguồn thông tin thiếu kiểm định như vậy, khiến cho bao gia đình tan nát, bấy nhiêu người buồn phiền, thất vọng và áp lực dẫn đến những vụ án thương tâm.

Để hiểu được bản chất của nó, chúng ta nên bắt đầu từ khái niệm?

Phiến diện là một tính từ, mang nghĩa chỉ thiên về một mặt, một phía, không thấy đầy đủ các mặt, các khía cạnh của vấn đề. Đó là sự xét đoán, áp đặt quan điểm cá nhân lên một hành động của người nào đó mà chưa hiểu rõ thực hư, để mọi người bình phẩm chỉ trích và hướng độc giả đồng quan điểm mà cá nhân đề ra chẳng quan tâm đúng sai.

Nếu chúng ta sống trong một xã hội luôn có những cái nhìn bi quan tiêu cực, thì chúng ta chẳng phải luôn sống trong lo sợ, mất bình an và niềm tin trong cuộc sống. Điều này khiến các mối tương quan trong gia đình, xã hội trở thành cuộc chiến không hồi kết. Làm mất tình mẫu tử, tình làng nghĩa xóm chỉ vì những góc nhìn bi quan tiêu cực.

Từ xưa truyền thống tốt đẹp của các nước Đông Nam Á luôn mang đậm tính đạo lý làm người, tình thương của con người trong việc “Đối nhân xử thế”.

Trong tiến trình lịch sử của dân tộc Việt Nam đã tạo nên nhân cách con người với các giá trị đạo đức vô cùng phong phú.

Cùng với thời gian, các giá trị đạo đức này được lưu truyền qua các thế hệ, trở thành truyền thống tốt đẹp, là sức mạnh và động lực của dân tộc.

Trong kho tàng cao dao, tục ngữ của Việt Nam có câu: “Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khúc giống nhưng chung một giàn”.

Câu cao dao trên mặc dù chỉ sử dụng hình ảnh bí và bầu là hai loại quả vô tri, nhưng được trồng trong một thủa đất mọc chung một giàn tre. Cả hai đều là giống cây leo muốn phát triển cả hai phải bám vào giàn. Cho nên chúng phải gắn bó mặt thiết và biết sẻ chia chất dinh dưỡng cho nhau mới lớn mạnh được.

Qua thủ pháp so sánh chúng ta có thể thấy được cả hai muốn lớn mạnh đòi hỏi phải cộng tác, quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau.

Con người cũng vậy như là bầu, là bí. Chúng ta có một tổ quốc, một dải đất hình chữ S, cùng màu dòng máu, màu da,… Chúng ta phải biết quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống. Không phân biệt giới tính, tôn giáo, hay trình độ văn hóa. Chúng ta phải có trách nhiệm đối với những người già cả, neo đơn, nghèo khổ, như là cử chỉ tốt đẹp: “Lá lành đùm lá rách” mà cha ông ta để lại.

Nhìn vào kho tàng cha ông ta để lại chắc hẳn trong tâm thức của mỗi người đều suy nghĩ đến câu tục ngữ: “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh”. Đó là việc lưu giữ những căn tính tốt đẹp của cha ông qua việc xây dựng các mối tương quan tốt đẹp với nhau.

Tuy nhiên, qua dòng thời gian phát triển của lịch sử các truyền thống tốt đẹp dường như bị bào mòn một cách choáng ngợp. Khi nền văn minh hiện đại lên ngôi thì mọi đạo lý tốt đẹp dần bị lãng quên trong đời sống của người Việt.

Con người ít đối xử với nhau bằng những cử chỉ quan tâm, lo lắng và tương trợ lẫn nhau. Thay vào đó là lối sống vô cảm, thích xét đoán những cái thực tại mà làm ngơ trước những vết thương của xã hội đôi khi chính mình gây ra.

Nhà văn Richard L Evans có câu: “Sự bi quan thái quá đã khiến quá nhiều người sai lầm nghiêm trọng. Và có lẽ một phần của sự bi quan xuất hiện vì chúng ta quá gần với bản thân để nhìn từ góc nhìn đúng đắn”.

Xét đoán một cụm từ thật nặng nề như thể chúng ta là quan tòa đang xét xử một vụ án mà chẳng biết thực hư câu chuyện ra sao. Chỉ biết nghe theo lời tố cáo hoang mang để rồi áp đặt các lỗi phạm một cách bị động. Góc nhìn bi quan thái quá cũng vậy, nó mang tính cá nhân, nhìn nhận các vấn đề theo hướng tiêu cực dẫn đến những quyết định sai lầm.

Giữa cơn đại dịch Covid 19, cả thế giới đang gồng mình chiến đấu để dập tắt cơn dịch và hạn chế khả năng lây lan cũng như khắc phục các tàn dư do Covid để lại trong giáo dục, kinh tế, đời sống…Nhưng hơn cả là chuyện mắc dịch lòng người – giữa cơn đại dịch.

Gần đây các trang mạng xã hội liên tục đưa tin về một cậu bé đi xếp hàng ở cây “ATM gạo tình thương” để lấy 2kg gạo miễn phí. Tuy nhiên em lại bị đuổi khỏi máy ATM gạo chỉ vì ăn mặc lịch sự.

Trớ trêu thay cho em từ clip tình cờ quay được của một người lại được đăng lên các trang mạng xã hội, như thể để mọi người biết về hành vi xấu xa của em. Mọi lời tục tĩu, chê bai được phát ra từ những lời bình phẩm của độc giả.

Em được gọi với cái tên “Kẻ cướp gạo của người nghèo”. Tới lúc mọi việc được sáng tỏ em chỉ là cậu bé đi làm thêm để kiếm tiền phụ cha mẹ, nhưng từ tết đến nay chưa có việc làm. Em ở nhà trọ, thiếu tiền, nên mới đến máy xin gạo. Và bao nhiêu vụ án cũng xuất phát chỉ từ cái nhìn phiến dựa, hay những lời bình phẩm mà tước đoạt đi tương lai, thậm chí là mạng sống của không ít người.

Thật đau lòng khi tình thương lại đặt dưới cái nhìn bi quan, tiêu cực, để rồi mang đến cho nhau những vết thương không bao giờ hàn gắn được.

Trong nhạc phẩm “Để Gió Cuốn Đi” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có câu: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi…”

Sống là phải biết yêu thương, đùm bọc, che chở lẫn nhau, đừng bao giờ ganh đua thua thiệt. Chúng ta chỉ sống một lần duy nhất trên quả đất nhỏ bé này. Hãy điểm tô thêm màu cho quả đất thêm xanh.

Bài viết thể hiện Góc Nhìn của Nguyễn Cường (Email: nguyencuong16111998@gmail.com)

---

---