Lá Mùng Năm – vị quê hương và nỗi nhớ nhà

Một góc nhỏ trong khu chợ lớn là một rừng cây lá với nhiều những hương vị khác nhau, nào là sim, móc, mua, tía tô, ngải cứu, rau má khô, lá chè vối, hoa chè vối, hoa dứa, mâm xôi, lá lài, hoa lài, chuối hạt…

Tất cả các loại lá, trái, rễ, hoa của các loại cây thân thuộc mọc hoang dại trong vườn nhà, trong rừng, bờ khe, bờ sông…được bày bán với tên gọi gần gũi, mộc mạc “Lá Mùng Năm”.

Lá Mùng Năm là tất cả các loại cây, lá được hái vào dịp mồng 5 tháng 5 âm lịch. Hằng năm, cứ đến tết Đoan Ngọ, nhà nhà sắm lễ (đặc biệt cây trái vườn nhà) bày lên bàn thờ để tưởng nhớ ông bà, tổ tiên.

Bên cạnh việc cúng tổ tiên, mọi người rủ nhau đi hái lá. Trước đây, việc đi hái lá được thực hiện đúng giờ Ngọ ngày mùng 5 nhưng dần dần người dân quê đã thay đổi thói quen và đi sớm từ đầu tháng 5 âm lịch. Tất cả các loại lá được hái trong dịp tết này được phơi khô, bảo quản kỹ để sử dụng hằng ngày thay chè hoặc trà.

Nước Lá Mùng Năm – tên gọi của loại thức uống quen thuộc của người dân quê tôi. Sau khi phơi khô được nấu thành nước uống hằng ngày.

Nó tổng hợp hương hoa, mùi cây lá thuốc nam; các vị đắng, chát, ngọt hòa quyện vào nhau. Ai đã từng dùng qua thức uống thơm ngon này thì khó thể quên được hương vị đậm đà, thân quen, dân dã của nó.

Khi cuộc sống ngày càng phát triển, người ta thường sao lãng, bỏ qua một số thói quen trở thành truyền thống nhưng việc hái lá mùng năm vào dịp tết Đoan Ngọ vẫn tồn tại và ngày càng duy trì ở mức sâu sắc hơn tại vùng quê Quế Sơn.

Nếu trước đây, nhà nào hái nhà đó dùng thì bây giờ mọi người, mọi nhà cùng nhau đi và chia sẻ, trao đổi cho nhau để nguồn lá được phong phú hơn.

Rồi góc chợ Lá Mùng Năm hình thành cũng là nhằm vào thị hiếu, đáp ứng nhu cầu rất đỗi bình thường của người dân quê không có điều kiện đi tìm lá.

Bên cạnh đó những bó lá trở thành món quà mộc mạc, thân thương gửi cho những ai sống nơi xa mà thèm khát chút hương vị quê nhà. Chỉ cần từ năm mươi đến một trăm ngàn là đã có một mớ lá với nhiều những hương vị khác nhau.

Giữa những ngày hè nắng nóng, hứng những cơn gió nam hanh khô hay những ngày đông lạnh giá, nâng một bát nước lá Mùng Năm nồng hương thơm, ấm vị cây lá vườn nhà thì còn gì bằng!

---

---