Nguyễn Mạnh Đảm Nguyễn Mạnh Đảm
03/11/2025 15:48:00

AI làm chúng ta thông minh hơn nhưng không khôn hơn

Chắc các bạn nghe về hiệu ứng tâm lý Dunning-Kruger rồi heng: người càng ít hiểu biết về một vấn đề nào đó sẽ càng tự tin mình là chuyên gia còn người hiểu biết quá nhiều về vấn đề đó lại tự ti do lo lắng còn những điều mình chưa biết. Hiệu ứng này rất thông thường trong xã hội chúng ta, người biết thì khiêm tốn còn kẻ ngốc thì thích bô bô

Thế nhưng khá thú vị là một nghiên cứu khoa học được công bố cách đây vài ngày từ trường DH Aalto phát hiện hiệu ứng Dunning-Kruger trong xã hội đang bị “đảo ngược” do AI bài báo nghiên cứu tên “AI giúp bạn thông minh hơn nhưng không khôn ngoan hơn: Sự khác biệt giữa hiệu suất và nhận thức”

Nghiên cứu phát hiện rằng những người am hiểu cách sử dụng AI (tức là biết cách sử dụng AI thành thạo) đang dần trở nên “tự tin thái quá” vào kiến thức của bản thân, họ dần trở nên "thông minh dạng biết nhiều" hơn thay vì “thông minh dạng hiểu biết”

Biết và Hiểu khác nhau sao ?

Biết là bạn đọc và nhớ thông tin về một sự vật sự việc gì đó. Thường thì ở cấp độ Biết bạn ít khi có thể nói lại hay viết ra thông tin đã đọc, nhớ được là đã giỏi ròi

→ Thông minh biết nhiều là đei

Hiểu là bạn đọc, nhớ thông tin và đồng thời bạn suy luận - nghiền ngẫm thông tin rồi hiểu thông tin, trích xuất kiến thức từ thông tin. Thường là sau khi Hiểu bạn có thể nói lại, viết ra hay giải thích cho người khác biết

→ Khôn ngoan hiểu rõ tường tận là đei

AI giúp chúng ta tiếp cận thông tin cho mọi vấn đề nhanh và dễ dàng hơn rất nhiều

Chỉ chát 1 câu hỏi là có câu trả lời ngay lập tức từ AI nên vô hình chung bọn AI khiến chúng ta trở thành cái gì cũng biết do đọc-được-nên-biết chúng ta dễ dàng lên mặt với người khác về độ “thông minh biết nhiều” của mình.

Người càng dùng thạo AI thì “biết” càng nhiều do đó càng tự tin và càng tuyệt đối tin vào AI mà không cần kiểm chứng, rồi chính họ cũng mất dần khả năng “hiểu” luôn, nên càng không có khả năng kiểm chứng hay hiểu câu trả lời của AI. Theo nghiên cứu trên phần lớn người tham gia thử nghiệm chỉ hỏi AI ChatGPT chỉ duy nhất một câu mà không thèm đặt câu hỏi thứ hai để đào sâu hay phản biện AI, đây là hiệu ứng Dunning Krugger ngược: kẻ biết nhiều trở nên tự tin thái quá

→ Người thạo AI trở nên thông minh biết tuốt nhưng dần mất đi sự khôn ngoan vì mất khả năng hiểu, dần trở nên phụ thuộc vào AI như bộ não chính của họ đảm nhiệm việc nhớ, suy luận, phân tích thông tin, còn bộ não của họ trở thành phụ chỉ còn dùng để phản xạ ăn ngủ ụ ị

AI ếu cần nổi dậy thống trị loài người luôn, con người tự thoái hóa bộ não mình ròi thành cục pin cho AI như phim Matrix (1999)

Cre: Hong Phuc Nguyen

   
0 bình luận     0 lượt thích