Nơi nương tựa đời người

Trong mỗi người ai cũng có quê hương để nhớ. Nhạc sĩ Phó Đức Phương tha thiết: “Bao nhiêu năm theo dòng đời đua chen/ Phiêu bạt nơi phồn hoa cát bụi/ Đôi khi cánh cò xưa lạc vào giấc mơ…”.

Thi sĩ Lê Huy Mậu và nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo khắc khoải: “Qua nửa đời phiêu dạt, con lại về úp mặt vào sông quê/ Ơi con sông dạt dào như lòng mẹ/ Chở che con qua chớp bể mưa nguồn”.

Tôi thường để cảm xúc đồng hành người cùng trang lứa hoặc người nhiều tuổi hơn. Ở phố đã lâu mà dáng dấp làng quê trong bước đi, dáng đứng, trong lời ăn tiếng nói người quê vẫn không khác mấy.

Có chăng là vì lý do này nọ cũng phải ra dáng phố xá, điệu đà chút để hòa nhập, nhưng sâu thẳm lòng mình vẫn thèm tô mì Quảng, trái ớt xanh cay xè hay bát nước chè xanh.

Cặm cụi, chí thú mưu sinh là thế mà mỗi khi chợt nghe cơn gió Giêng – Hai thổi tạt là thương nhớ quay quắt đồng quê, thương cây lúa đang lên đòng phải vật vã ngậm sữa cho một vụ mùa. Ở phố hễ nghe chớp biển là nghĩ đến mưa nguồn, cứ rộ lên mùa cá chuồn là nghĩ đến quả mít non quê nhà.

Mỗi mùa mưa bão là thao thức suốt đêm không biết “nước lớn, nước giựt” đến đâu rồi. Và cứ sau mỗi mùa lũ, bùn non còn ì oạp nuốt đến bắp chân cũng lặn lội trở về với quê.

Nhiều người quê cứ qua cái tuổi “ngũ thập tri thiên mệnh” là thao thức chuyện trở về. Họ dọn dẹp lại mảnh vườn hoang phế sau những tháng ngày họ bon chen nơi “phồn hoa cát bụi”.

Họ chăm chút mảnh vườn, sửa soạn lại ngôi nhà giản dị và khoảng sân đủ để trồng vài luống rau hành chen giữa hàng bông vạn thọ. Đêm đêm mở toang cánh cửa để đón ngọn gió ngào ngạt hương quê, trong lặng im và thanh bình đến mức có thể nghe được cả tiếng dế. Cứ thế mà bình yên một giấc ngủ như hồi thơ bé.

Mỗi người thương nhớ quê theo một cách riêng. Có người hay dành những lời lẽ mỹ miều khi kể về ngọn núi, con sông quê mình, về những cảnh đẹp khác thường “chẳng nơi nào có được”. Tôi nhớ về quê tôi – nơi bình dị như bao làng quê khác – phần nhiều là gắn với những kỷ niệm.

Nhớ những sớm mùa đông cắt da cắt thịt í ới gọi bàn bè đi gỡ trúm lươn giữa đồng, nhớ khi đã leo hết con dốc cao đi đốt than, đốn củi mà trời vẫn còn lờ mờ trong sương núi chưa kịp sáng.

Rồi mùa nắng, nước sông trong vắt đến mức có thể nhìn thấy cả con cá loang loáng bơi lội, cứ thế mà ngụm lặn, tắm táp giữa mát lành. Chiều đến, đám trẻ lại nháo nhào vùi mình trong rơm rạ hay lông nhông thả diều trên ruộng vừa gặt. Đến mùa lụt, mưa tơi bời khoảng hai hôm là con nước vào làng.

Cả xóm í ới hỏi han nhau về tình hình chạy lụt, mặt ai nấy hằn nếp nhăn khắc khổ đăm đăm trong ánh sáng đỏ lòm của chiếc đèn ống nứa. Bữa cơm mùa lụt đạm bạc, lạ lẫm và nhớ thật dai khi cả nhà ngồi thu lu trên gác tre gác gỗ, thả chân bì bõm trong nước lụt. Và còn nhiều nữa, nhiều lắm…

Dường như với bất cứ ai, nhớ quê cũng là nhớ mẹ. Quê hương là nơi oa oa cất tiếng khóc chào đời, rồi cũng là nơi ta trở về sau những tháng ngày gian nan vất vả, khó nhọc mưu sinh.

Với mẹ cũng vậy, từng có chàng trai vạm vỡ, lúc vui bù khú với bạn bè nơi phồn hoa đô thị, rồi đôi khi mệt mỏi, đôi khi lạ lẫm bàng hoàng với nỗi niềm buồn vui thế thái nhân tình, lại bồi hồi trở về với mẹ.

Không ùa vào lòng mẹ tức tưởi như thời thơ trẻ hay cố kìm nén yếu đuối để không làm mất đi cái bản lĩnh nam nhi, hoặc đơn giản là giấu đi phiền muộn để mẹ yên lòng, nhưng đừng ngại ngần ngồi xuống bên mẹ để tìm sự chở che.

Tôi tin là ai cũng có thể cảm nhận được hơi ấm từ tấm thân già nua, khắc khổ nhọc nhằn của mẹ, đây chính nơi nương tựa của mỗi đời người. Chúng ta trẻ mãi trong lòng quê hương và mẹ bởi vậy!

Tôi biết rằng trên đời này có nhiều điều thật diệu kỳ để tin yêu, nhưng niềm tin tinh khiết và vĩnh viễn, đó chính là lòng bao dung của Quê hương và Mẹ.

Bởi vậy mà khi nào đó lòng mình cảm thấy chòng chành, cần chút ấm áp để bước tiếp, xin hãy chuyện trò cùng mẹ. Với những ai không còn mẹ, xin hãy lặng im để cho lòng mình thầm thì với quê…

Bài viết thể hiện Góc nhìn của Nhà báo Nguyễn Đức Nam, Tổng Biên tập báo Đà Nẵng

---

---